Doğu Roma İmparatoru Justinianus tarafından MS 562 tarihinde inşa ettirilen Justinianus Köprüsü, Adapazarı’nda yer almakta olup, Ayasofya Camii ile söylentili bir zaman akrabalığı taşımaktadır. Bu tarihi yapı, 12 kemer gözünden oluşan görkemli yapısıyla dikkat çekmektedir. Uzmanlar arasında köprünün, Justinianus’un Boğaziçi yerine gemiyle Anadolu’ya geçiş için geliştirdiği bir kanal projesinin parçası olup olmadığına dair tartışmalar sürdürülmektedir ve bu konuda kesin bir sonuca ulaşılamamıştır. Ayrıca, halk arasında ‘Beşköprü’ olarak bilinen bu köprü, 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınarak önemini pekiştirmiştir.
Köprü hakkında bilgiler veren Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (SAKUM) Müdürü Dr. M. Alper Cantimer, Justinianus Köprüsü’nün 562 yılında yapıldığını ve bu yapıyla ilgili birçok farklı görüşün bulunduğunu belirtmektedir. Cantimer, köprünün manzara ile uyumsuzluğunun dikkat çekici olduğunu vurgulayarak bu durumun köprü üzerindeki araştırmaların artması gerektiğini gösterdiğini ifade etmiştir. Şu anda, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2019 yılında başlatılan bir yenileme çalışması köprüde devam etmekte olup, burası uluslararası düzeyde kabul edilen önemli bir yapı konumundadır.
Dr. Cantimer, köprünün sırrının henüz aydınlatılamadığına dair çeşitli rivayetler bulunduğunu belirtiyor. Tarihsel olarak köprü ile ilgili bilgilere sahip olan önemli isimlerin çalışmalarının yanı sıra, 13. yüzyılda Pachymeres’in köprüyü bir deniz liman köprüsü olarak tanımladığı dikkat çekmektedir. Diğer Bizans tarihçileri ise köprüyü ‘Beşköprü’ olarak anmaktadır. Köprünün yapım tarihi 6. yüzyılda gerçekleştiği için, Ayasofya ile aynı dönem içinde yükselen bir yapı olarak önem arz etmektedir. Günümüzde köprünün inşası ve işlevi hakkındaki tartışmalar devam etmektedir; köprünün Sakarya Nehri üzerine mi inşa edildiği, yoksa Sakarya Nehri’nin var olup olmadığı konusunda belirsizlik bulunmaktadır.
Köprünün uzunluğu 429 metre, genişliği ise yaklaşık 10 metre olup, toplamda 12 kemerden oluştuğu bilinmektedir. Cantimer, ‘Beşköprü’ isminin köprü sisteminin beşli yapısından ya da beş yaydan oluşmasından kaynaklanabileceğini ifade etmektedir. Ayrıca, köprünün doğusunda bir hamam veya kilise kalıntılarının gün yüzüne çıktığına dair bilgiler mevcuttur. Yakın gelecekte, bu kalıntılar üzerinde daha fazla araştırma yapılarak köprünün tarihi değeri artırılabilecektir.
Justinianus Köprüsü, Roma döneminden günümüze ulaşan kıymetli eserlerden biri olarak değerlendirilmektedir. Cantimer, restorasyon çalışmalarının 2019 yılından bu yana sürdüğünü, köprünün bir deniz limanı ya da nehir limanının parçası olup olmadığına dair araştırmaların önemini vurgulamaktadır. Eğer köprü böyle bir işlev taşıyorsa, Adapazarı kelimesi de anlam kazanacak ve bu şehirde bir pazarın varlığı düşünülebilecektir. Cantimer, doğal bir restorasyon sürecinin 10-15 yıl sürebileceğini, ancak 2025 yılı itibarıyla köprünün aktif hale getirileceğine dair duyumlar aldığını belirtmiştir.
Sonuç olarak, Justinianus Köprüsü, tarihi ve arkeolojik değeriyle yalnızca bölge değil, dünya genelindeki kültürel miras açısından da büyük öneme sahiptir. Geçmişten günümüze köprünün işlevi
