İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) ve Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, Moğolistan’ın Tuul Vadisi’nde yürütülen kazı çalışmaları sonucunda geçen yıl ortaya çıkarılan kayıp şehir olan Togu Balık’ta çalışmalarını devam ettiriyor. Bu çalışmalar, hem arkeolojik bulgular hem de kültürel veriler açısından büyük önem taşıyor.
Üniversiteden yapılan açıklamaya göre, İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi’nden akademisyenler, Moğolistan’da ortak kazı yapılmasına dair bir protokol çerçevesinde Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) desteği ile bu projeyi sürdürmektedir. Çalışmalar, Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarında isimleri geçen Dokuz Oğuzlara (Uygurları kuran boylar) ait olduğu düşünülen Togu Balık kentinin kalıntılarında yürütülüyor.
Bu kapsamda 40 kişilik bir ekip, Tuul Vadisi’ndeki yerleşim yeri kalıntılarında kazı faaliyetlerinde yer alıyor. İKÇÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan, Prof. Dr. Anıl Yılmaz ve Doç. Dr. Enkhtur Altangerel’in önderliğinde yürütülen bu kazılarda, eski Türklerin inançları, ölü kültleri ve şehircilik gibi konularda detaylı bilgi elde edilmesi hedefleniyor.
Araştırma, Tuul Nehri’nin iki tarafındaki şehir kalıntıları ve çevresindeki Mayhan, Tömst ve Agit dağlarını kapsayan 100 kilometrekarelik bir alanda gerçekleştiriliyor. Çalışmalarda sondaj ekibinin yanı sıra arkeologlar, sanat tarihi ve botanik uzmanları ile paleograflar da profesyonel destek sağlıyor.
Yürütülen çalışmalar neticesinde vadide bir laboratuvar kurulmuş ve burada gün yüzüne çıkan eserler detaylı inceleniyor. Türklerin bilinen tarihini yeniden şekillendiren bu kazıda Moğol bilim insanlarının katkıları da dikkat çekiyor.
Bu yıl gerçekleşen kazılarda, Türklerin madencilik alanındaki başarıları ve 600’lü yıllara ilişkin ekonomik hayatlarına dair önemli veriler elde edildi. Bu bulgular, şehrin ekonomisinin madenciliğe dayandığını gösteren somut kanıtlar sunuyor.
İKÇÜ Dekanı Prof. Dr. Şaban Doğan, kazıların süreci hakkında bilgi verirken, Togu Balık kentinin günlük yaşamı, ekonomisi ve mimarisi üzerine çok disiplinli bir çalışma modeli uyguladıklarını belirtti. Doğan, “Geçen yıl keşfettiğimiz şehir kenarındaki alan ve atölyelerde altın ile bakırın işlendiği belirlendi. Yüzey araştırmalarımızda antik dönemden kalma maden çukurlarını da bulduk. Dolayısıyla şehrin ekonomisinin madenciliğe dayandığı noktasında elimizde ciddi veriler var. Bundan sonra çalışmalarımız bu minvalde devam edecek.” şeklinde ifadelerde bulundu.
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi ile Moğolistan Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, önceki yıl yapmış olduğu kazı çalışmaları sonuçlarına göre, bu alanda yer alan kalıntıların Dokuz Oğuzlar’ın yaşadığı ve Göktürkler ile savaştığı “Togu Balık” kenti olduğunu kanıtlamıştı. Bu tür araştırmalar, Türk tarihini ortaya çıkarmada hayati bir rol oynayarak kültürel mirası gün yüzüne çıkartma yolunda önemli katkılar sağlamaktadır.