Çocuklarda Ekran Bağımlılığına Dikkat!

0

BEĞENDİM

0

Doç. Dr. Başak Şahin Acar, ODTÜ Psikoloji Bölümü’nde yaptığı çalışmalarda, çocukların sınır kavramına sahip olmadıklarını ve günlük alışkanlıkların beyin gelişiminde önemli bir rol oynadığını vurguladı. Acar, ekran kullanımı açısından çocukların yaşının yanı sıra, ne kadar süreyle ekrana maruz kaldıklarının ve ailelerin bu konudaki tutumlarının da büyük bir etkiye sahip olduğunu ifade etti. Örneğin, 4-5 aylık bir bebeğin sürekli ekrana maruz kalması ile 4-5 yaşındaki bir çocuğun maruziyeti arasında belirgin farklılıklar bulunduğunu belirtti. Ancak, ne kadar erken yaşta ekrana maruz kalındığı, bağımlılık gelişimi açısından da kritik bir öneme sahip. Acar, okul öncesi dönemde, yani 3 ila 6 yaş arası çocukların hem televizyon hem de tablet ve telefon bağımlılığının oluşmaya başladığını gözlemlediklerini söyledi.

Acar, çocuklara sınır koymanın önemini şu şekilde açıkladı: “Günde belirli bir süre, örneğin yarım saat veya 45 dakika gibi yaşa özgü ekran zamanı ayarlamak önemlidir.” Sınırsız ekran kullanımının özellikle gençlerin beyin gelişimini olumsuz etkileyebileceğini belirten Acar, nöronal bağlantıların neyi daha fazla yaparsak o yöne doğru gelişeceğini ifade etti. Sürekli ekranda bulunan renkler, sesler ve uyarıcıların, çocukların gerçeklik algısını değiştirebildiğini ve bu durumun onların gerçek dünyadan uzaklaşmasına neden olduğunu dile getirdi. Acar, ekran karşısında geçirilen zamanın artmasının, çocukları daha bağımlı hale getirdiğini ve bunun sonucunda beynin ödül merkezinin tetiklendiği için çocukların acı hissetmeye başladığını da ekledi.

Doç. Dr. Acar, ekran zamanının artmasının çocuklarda sosyal sorunlara yol açtığını ve bu durumun antipatik davranışları arttırdığını belirtti. “Çocuklar dışarıda sosyalleşmekten ziyade ekrana odaklandıklarında, ekranından alındıklarında daha agresifleşebilirler,” dedi. Örneğin, bir gün tablet veya telefon verilmediğinde çocukların bu durumu kabullenebilirken; ekran süresi uzadığında ve ekrandan ayrılmaları gerektiğinde büyük itirazların gelebileceğini ifade etti. Anne babaların çocuklarına sınır koyarken yumuşak disiplin ve şefkatle yaklaşmalarının önemli olduğunu vurgulayan Acar, 0-3 yaş arasındaki çocuklar için mümkünse ekrandan uzak tutulmalarını önerdi. Okul öncesi dönemde ise belirli vakit dilimlerinde yaşa uygun içeriklerin sunulması gerektiğini dile getirdi.

Sosyal medya kullanımının giderek küçülen yaş gruplarındaki etkisine de değinen Doç. Dr. Acar, bu durumun siber zorbalık olasılığını artırdığını belirtti. Çocukların sosyal medya hesaplarını kullanmaya başlamalarıyla birlikte, yaşıtları arasında siber zorbalık olasılığının arttığını gözlemlediklerini ifade etti. Acar, bu konuda çevrimiçi okur yazarlığın büyük bir önem taşıdığını ve okullarda müfredatlara eklenmesi gereken bir konu olduğunu söyledi. Çocuklara çevrimiçi ortamlarda nasıl davranmaları gerektiği, tanımadıkları kişilere hangi bilgilerin verilmemesi gerektiği, üslup ve iletişim konularında eğitim verilmesinin gerekliliğini vurguladı. Bu tür zorlukların günümüzde geleneksel zorbalığın yanı sıra siber zorbalık biçiminde de karşımıza çıktığını belirtti. Bu bağlamda, ailelerin ve eğitimcilerin çocukların ekran süresini yönetirken dikkatli olmaları gerektiği önemle ifade edildi.