İzmir’in Buca ilçesinde hayata geçirilen bir rekreasyon ve çevre düzenlemesi projesi kapsamında, tarihi demir yolu hattının betonla kaplanması tepkilere neden oldu. Bu demir yolu hattı, Türkiye’nin ilk demir yolu hattı olan İzmir-Aydın Demiryolu’na bağlantı olarak 1872 yılında Buca-Şirinyer arasında hizmet vermeye başlamış ve uzun bir süre atıl kalmıştı. 2,7 kilometrelik bu hat, 2022 yılında Buca Belediyesince TCDD’den kiralanmıştı.
Buca Belediyesi, bu tarihi hattın dokusunun korunarak restore edileceğini, nostaljik tren seferlerinin düzenleneceğini ve bisiklet ile yürüyüş yollarının yapılacağını kamuoyuna duyurmuştu. Ancak, bu müjde sonrası başlatılan çalışmalar sırasında hattın üzerinin beton ile kaplanması, yerel halk arasında büyük bir hayal kırıklığı yarattı.
Halk, tarihi demir yolu hattının korunması amacıyla “Tarihime Dokunma Platformu” adında bir oluşum kurarak tepkilerini dile getirmeye çalıştı. Platformun sözcüsü avukat Mürüvet Suatoğlu Balcılar, tarihî dokunun korunması gerektiğini ifade etti. Balcılar, belediyenin kamuoyuna ‘Buca’ya nostaljik tramvay hattı ve yeşil alan kazandırıyoruz’ şeklinde projeyi tanıttığını, ardından ise hattın etrafının panellerle kapatıldığını belirtti. Paneller kaldırıldığında tarihi demir yolu hattının durumunun değiştiğini göreceklerini düşündüklerini ancak bu süreçte kaygılarının gerçekleştiğini ekledi.
Balcılar, hattın üzerine dökülen 30 bin metreküp betonun yanı sıra, proje kapsamında ağaçların da kesildiğini vurgulayarak, tarihi tren yolunun mevcut durumunun koruma altında tutulması gerektiğini ifade etti. Buca halkı olarak Devlet Demiryolları’na çağrıda bulunarak yaklaşık 160 yıllık tarihi demir yollarına ne yapıldığını sorguladıklarını aktardı.
Hattın üzerinde yer alan Buca Tren İstasyonu’nun 1986 yılında Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Yüksek Kurulu tarafından koruma altına alındığını, Şirinyer Tren İstasyonu’nun ise 2007 yılında İzmir 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillendiğini belirtti. Balcılar, 2,7 kilometrelik hattın da koruma altına alınması için İzmir Kültür Varlıkları Koruma Bölge Kurulu’na başvurmayı planladıklarını ifade etti.
İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi MHP Grup Başkanvekili Bahadır Altınkeser, demir yolunun Ege Bölgesi’ndeki madenler ve tarım ürünlerini İzmir Limanı’na taşımak için önemli bir işlev gördüğünü anlattı. Ayrıca, Altınkeser, Buca’da yaşayan Levanten, Rum ve Ermenilerin bu tarihi demir yolunu işletme çabalarının 1872 yılında Buca Şube Demiryolu’nun açılmasıyla sonuçlandığını sözlerine ekledi.
Altınkeser, belediye yönetiminin Buca’nın tarihini yok ettiğini iddia ederek, 2024 yerel seçimlerinde sunmayı planladıkları projenin nostaljik tramvay kullanımı üzerine kurulu olduğunu açıkladı. Proje kapsamında, Şirinyer’den Buca Eğitim Fakültesi’ne kadar ulaşacak bir hattın geçişi planlanmıştı. Ancak, Altınkeser, belediye başkanının mevcut trendin tersine, rayların üstüne beton dökerek tarihi dokuya zarar verdiğini savundu.
Buca Belediye Başkanı Görkem Duman ise proje ihalesinin geçtiğimiz yıl yapıldığını belirtti. Duman, projeyi incelerken tarihî unsurları göz önünde bulunduracaklarını vurgulayarak, çalışmalara devam edeceklerini açıkladı. Duman, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kanun ve yönetmelikler çerçevesinde tarihi ve güncel ihtiyaçları karşılayacak bir perspektifle projeyi yeniden düzenleyeceğiz. Bunun ardından, hem tarihi dokuyu koruyacak hem de kent yaşamına değer katacak bir proje geliştireceğiz.”