İzmir’de Orman Yangını Riski Artıyor!

0

BEĞENDİM

0

Mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıkların İzmir’de etkili olması, günlerce süren orman yangınlarının ortaya çıkmasına neden oldu. Bu yangınlar, özellikle yerleşim alanlarını tehdit ederek İzmir için büyük bir risk oluşturuyor. İzmir Planlama Ajansı (İZPA) tarafından hazırlanan “İzmir’de Orman Yangını Riskinin Mekânsal Analizi” raporu, bu duruma ilişkin çarpıcı verileri içeriyor. Raporda, İzmir genelindeki artan kuraklık, beşeri baskılar ve iklim değişikliği etkileri sonucunda orman yangınlarının sıklığı ve etkisinin önemli ölçüde arttığı vurgulanıyor.

Bu kapsamda, İzmir Planlama Ajansı’nın gerçekleştirdiği analiz ile il genelindeki orman yangını riskini mekânsal olarak haritalandırmak ve aynı zamanda önleyici müdahale planlamalarına veri sağlaması amaçlanmış. Son yıllarda, Çok Kriterli Karar Analizi (ÇKKA) yöntemleri ve özellikle Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS), orman yangını risk değerlendirmelerinde yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, İzmir’e özgü bir orman yangını risk modeli geliştirilmiş ve bu model, AHS temelli karar destek yapısı çerçevesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ortamında uygulanmıştır.

Modelde, orman örtüsü, eğim, bakı, sıcaklık, nem, rüzgar ve yerleşim alanlarına olan yakınlık gibi çevresel ve insan etkili faktörler göz önünde bulundurularak veriler analiz edilmiştir. Her bir parametre, orman yangınlarını etkileyen boyutları bakımından incelenip, daha önceki literatür çalışmaları doğrultusunda ağırlıklandırılmıştır. Bu süreç sonucunda nihai orman yangını risk haritası oluşturulmuştur. İzmir’in yüzölçümünün yaklaşık %43’ü orta risk, %33’ü yüksek risk, %7’si ise çok yüksek risk grubunda yer aldığı belirlenmiştir. Riskin en yoğun olduğu bölgeler genellikle kırsal-kentsel geçiş zonlarında, kızılçam ormanlarıyla çevrili ve eğimli alanlar olarak tespit edilmiştir.

İzmir’de Haziran 2025’te meydana gelen Mordoğan, Foça (Yeniköy), Gaziemir-Buca ve Seferihisar yangınlarının detaylı karşılaştırmalarının yapılması sonucunda, bu yangınların büyük oranda modeldeki yüksek risk sınıflarıyla örtüşürlük gösterdiği anlaşılmıştır. Bu çalışma, İzmir özelinde orman yangını önleyici stratejilerin geliştirilmesi, erken uyarı sistemlerinin güçlendirilmesi ve müdahale kapasitesinin artırılması konusunda bir karar destek aracı olma niteliği taşımaktadır.

Yangın riski altındaki yapılaşma alanlarının mekânsal dağılımının analiz edilmesi amacıyla, üretilen yangın risk haritası temel alınarak, yangın üretme potansiyelinin yüksek olduğu bölgelerde 250 metrelik bir tampon alan belirlenmiştir. Bu bölgeler, yangının ilk etapta yayılabileceği alanlar olarak “Etki Alanı” kavramı ile tanımlanmıştır. Etki alanı içerisinde kalan yapılar, eğitim ve sağlık gibi kritik altyapı unsurlarıyla birlikte CBS ortamında çakıştırılarak incelenmiştir. Bu analiz, yalnızca mevcut riskin mekânsal olarak belirlenmesine yardımcı olmakla kalmamakta, aynı zamanda yangın riskine karşı en savunmasız alanların önceliklendirilmesi için de bir temel sunmaktadır.

Orman yangını risk analizi çalışmasının dinamik bir değerlendirme sürecine dayandığı ve sabit bir harita üretmekten çok, sürekli güncelleme esasını benimsediği de belirtilmektedir. Yangın sonrası zarar gören alanlarda risk seviyeleri sıfıra düşerken, çevresel koşullar ve insan etkisi göz önünde bulundurularak diğer bölgelerdeki risk dağılımı yeniden değerlendirilmektedir. Tüm bu süreç, İzmir’in orman yangınlarıyla mücadelede daha etkin stratejiler geliştirmesi adına kritik bir adım olarak öne çıkmaktadır.